Далай лам бол Түвдөөс гадна Монгол, Непалын Шерпа муж, Буриад, Халимагт тархан дэлгэрсэн Түвдийн буддизмын бүх дагалдагчдын оюун санааны зөвлөгч, удирдагч юм.
Түвдэд "Далай' бол их усан далай, "Лам" нь багш хэмээх үгийн утга юм.
Өөрөөр Авалокитешварагийн дахин төрөл, бодьсадвад дахин төрж, зовж шаналж байсан ч Дэлхийг орхихгүй гэж амласан их андгай юм. Анхны Далай лам МЭ 1351 онд төрсөн.
Далай лам нас барахдаа түүний залгамжлагчийг нас барснаас хойш 49 хоногийн дотор болон хоёр жилийн хооронд Түвд хөвгүүдийн дундаас хайдаг байна. Биологийн хувьд үхсэн Далай ламын сүнсийг дүрсэлсэн хүүхдийг олохын тулд лам нар Далай ламын үлдээсэн заавар, ер бусын үзэгдэл, таамаглалыг ашигладаг.
Дараа нь хүүхэд өмнөх Далай ламын амьдралаас төсөөлж, хүмүүс, эд зүйлтэй харилцаж, хэрэв тэр тэднийг таньж мэдвэл албан ёсны залгамжлагч гэж зарлагддаг. Сонгосон Далай лам Түвдийн нийслэл Лхаса хотод лам нар, өөрөөр хэлбэл шашны багш нарын удирдлаган дор сурч, бясалгадаг.
Одоогийн Далай лам (төрсөн нэр нь Лхамо Дондруп) 1935 онд төрсөн.
XIV Далай ламын намтарт ийнхүү дурсжээ:
"Дахин төрж байгаа залуу хүүхдүүд ихэвчлэн өмнөх амьдралаа мэдэж, бас ойр хүмүүсээ санаж байдаг. Тэдгээрийн зарим нь шашны бичвэрийг унших боломжтой ч одоохондоо тэдэнд заагаагүй байгаа ...Хоёр настай хүүгийн хажууд талийгаач Далай ламтай холбоотой хэд хэдэн зүйлийг байрлуулсан байв.
"Тэр даруй тэднийг овоолгон дээрээс нь аваад "Энэ бол минийх" гэж хэлэв. Энэ нь яг л миний дотор нас барсан хүний сүнс байсан гэдгийг тогтоов. ”
Нэмж дурдахад, ирээдүйн Далай лам XIV нь эрэл хайгуул хийж явсан хүмүүсийн нэрийг дуудаж, гэнэт энэ амьдралд урьд өмнө хэзээ ч сонсож байгаагүй Лхас аялгуугаар тэдэнтэй ярьж, мөргөлчдийн нэгний хүзүүнд зүүгдсэн арван гуравдугаар Далай ламын эрихийг нэхжээ.
Холбогдох туршилтуудын дараа Лхамо Дондрупыг, XIII Далай ламын дахин төрөлт гэж хүлээн зөвшөөрөв. XIV Далай ламын хаан ширээнд залах ёслол 1940 оны 2-р сарын 22-нд Түвдийн нийслэл Лхаса хотод болсон.
Тэрээр Төвдийн буддист шашинтнуудын оюун санааны удирдагч хэвээр байна. Далай багш 1959 оноос хойш Хятадын эсрэг бослогыг дарж, Түвдийн засгийн газрыг хөөн зайлуулсны дараа тэрээр Дарамсала хотод (Энэтхэг) амьдрахаар болжээ.
XIV Далай лам хэлэхдээ, дараагийн дахин төрөлтөд Далай лам улс төрийн удирдагч болохгүй, Далай ламын институтийг хадгалах асуудал нь Түвдийн ард түмнээс хамаарна гэжээ.
Орчуулсан СайханУул.
