Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Монгол Улсын Ерөнхий сайдаар тус тус хоёр удаа ажилласан Монгол овогтой Цахиагийн Элбэгдорж долоо хоногийн өмнөөс эхлэн сошиал орчинд идэвхтэй ажиллаж, facebook livestream хийх болов. Ингэхдээ Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулгыг дайрахын сацуу Шанхайн Хамтын Ажиллагааны Байгууллагын тухай илт шүүмжлэлтэй зүйлсийг өгүүлсэн нь анхаарал татна.Тодруулбал: " Монгол Улс ШХАБ дахь ажиглагчийн байр сууриа ахиулах ямар ч шаардлага байхгүй. Гар барьсан улсууд бугуй барина, дараа нь тохой барина, тэгээд тэвэрнэ. Энэ тэврэлтээс Монгол Улс гарч чадахгүй. Энэтхэг бол хаалгаар гарч чадна, харин Монгол Улс хаалгаа ч олохгүй. Монгол Улс ШАХБ-д орно гэж байхынхаа оронд Хятад, Орос, Монголын гурван талт уулзалтаа үргэлжлүүлэх хэрэгтэй." хэмээсэн юм.
Өнгөц уншихад ердийн л мэт энэ үгсийн үр дагавар нь Монгол Улсын гадаад харилцаанд ноцтой сөрөг үр дагавар дагуулж мэдэхүйц. Өөрөөр хэлбэл Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөр ажиллаж байсан хүн хоёр хөрш орон болох ОХУ, БНХАУ-ын бодлогыг "Бидний гарыг бариад, бугуйг барьж, тэврэнэ...Хаалга олохооргүй төөрүүлнэ..." гэж тодорхойлчихож байна гэсэн үг.
Шуудхан хэлэхэд Орос, Хятад биднийг хараат болгох гэж байна гэсэнтэй бараг агаар нэг. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдоржийн энэ бодлоггүй яриа бүс нутгийн хэмжээнд хэдийн яригдаж эхэлсэн тухай эх сурвалж өгүүлж байна.
Иймээс ч Монгол Улсын Гадаад Харилцааны Яам өчигдөр мэдэгдэл гаргав.
Уг мэдэгдэлд: "Монгол Улсын гадаад бодлогын зорилго нь дэлхийн улсуудтай найрсаг харилцаатай байж, улс төр, эдийн засгийн болон бусад салбарын харилцаа, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх, олон улсын хамтын нийгэмлэгт байр сууриа бэхжүүлэх, хөгжил дэвшлийг хурдасгах замаар улсынхаа тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдлыг бататгах явдал мөн. Олон улсын харилцааны хөгжил, дэлхийн болон бүс нутгийн улс төрийн нөхцөл байдалтай уялдуулан гадаад бодлогын чиглэл, зорилтыг уян хатан тогтоон” гэж Монгол Улсын гадаад бодлогын үзэл баримтлалд заасан билээ. Монгол Улс бүс нутагт өрнөж улс төр, эдийн засгийн хамтын үйл явцад идэвхтэй оролцох үүднээс ШХАБ-ыг бүс нутгийн олон талт хамтын ажиллагаанд оролцох нэг чухал суваг гэж үзэн 2004 онд тус байгууллагад ажиглагчийн статустай болсон.
Манай улс эрчим хүч, дэд бүтэц, дамжин өнгөрөх тээвэр зэрэг эдийн засгийн салбарын хамтын ажиллагаанд түлхүү оролцох сонирхлоо илэрхийлж, ШХАБ-ын гишүүн орнуудын төр, засгийн тэргүүн нарын уулзалтад тогтмол оролцож, салбарын сайд нарын уулзалт болон ШХАБ-ын хүрээний бусад арга хэмжээнд тус байгууллагаас ажиглагч улсад олгосон эрх, хэмжээний дагуу оролцож ирсэн билээ. Монгол Улс бүс нутгийн интеграцид нэгдэх хүчин чармайлтаа цаашид ч тууштай үргэлжлүүлж, өөрийн улсын эрх ашгийн дагуу бүс нутгийн олон талт яриа хэлэлцээнд идэвхтэй оролцоход чиглэсэн үйл ажиллагаагаа эрчимжүүлэхийг эрмэлзэх болно. Монгол Улс Шанхайн хамтын ажиллагааны байгууллагад элсэх эсэх асуудлаар төрийн өндөр албан тушаал хашиж байсан зарим хүмүүс хэвлэл мэдээлэл, олон нийтийн сүлжээгээр улс төржсөн мэдээ, мэдэгдлүүд гаргаж буй нь туйлын харамсалтай.
Гадаад бодлого, гадаад харилцааны асуудал нь зөвхөн нэг улсын асуудал биш бөгөөд цаана нь заавал нэг болон бүлэг улс, эсвэл олон улсын байгууллагатай харилцах асуудал байдаг учир бид цаад харилцаатай субьектийнхээ эрх ашгийг хүндэтгэж, үг хэл, үйлдлээ нэн болгоомжтой илэрхийлж байх учиртай. Энэ нь олон улсын хамтын нийгэмлэгийн гишүүд хоорондын харилцааны үндэс юм. Ингэж гэмээнэ бид олон улсын харилцаанд найдвартай, тулхтай, тууштай орны тоонд орно. Энэ нь ялангуяа хөрш орнуудтай харилцах асуудалд бүр илүү чухал юм. Гадаад бодлогын асуудлыг дотоод улс төрийн маргааны талбар болгох нь улс орны эрх ашигт болон манай улсын гадаад харилцаа хамтын ажиллагааны хөгжил дэвшилд сайн үр нөлөө авчрахгүй." гэсэн байлаа.
Ц.Элбэгдорж өнгөрсөн 30 жилийн хугацаанд Монгол төрийн шийдвэр гаргах процесст хамгийн их оролцсон улс төрчдийн нэг. МоАХ-ын анхдагчдын нэг тэрээр УИХ-ын гишүүнээр гурван удаа сонгогдож, Ардчилсан Намын даргаар хоёр удаа, Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Монгол Улсын Ерөнхий сайдаар тус бүр хоёр удаа ажилласан.
Өөрөөр хэлбэл Монгол төрийн алтан аргамж болох гадаад бодлого, юу хаана хэзээ ярих тухай хамгийн сайн мэдэх учиртай хүмүүсийн л нэг.
Гэтэл ийм болчимгүй хэлбэрээр задгай ярьж байгаагийнх нь шалтгааныг эрүүл ухаанаар ухаад ухаад ойлгомгүй.
ШХАБ-т элсэх нь зөв эсэх нь тусдаа асуудал. Элсэхээр болсон ч энэ нь багадаа хоёр жил орчмын хугацаанд процесс нь өрнөдөг. Гэтэл юу юу нь ч шийдэгдээгүй байгаа энэ асуудлыг шүүмжлэх, ингэхдээ бүр ОХУ, БНХАУ-тай дайсагнуулах хэлбэрээр дэвэргэдэг ямар учиртай вэ?
Улс төрд эргэн ирэх төлөвлөгөөгөө масст хамгийн хялбар түгээмэл хүрдэг арга болох "Хятадаар айлгах" замаар хэрэгжүүлэх гэж буй бол Ц.Элбэгдорж үнэхээр аргаа барж дээ гэмээр.Эсвэл Ц.Элбэгдоржид Монгол улсыг хоёр хөрш Орос, Хятадтай нь муудалцуулах өөр ямар нэг зорилго, шаардлага байна уу?
Э.Мягмар
